Wanneer je overstapt van een eenmanszaak naar een BV, verandert er fiscaal en juridisch een hoop. Eén onderwerp waar veel ondernemers over struikelen, is de stamrechtvoorziening.
Wat is dat precies? Kun je er als DGA nog iets mee? En waar moet je rekening mee houden als je van rechtsvorm verandert? In dit artikel leggen we het stap voor stap uit.
Wat is een stamrechtvoorziening eigenlijk?
Een stamrechtvoorziening is een fiscale regeling die vroeger vaak werd gebruikt bij ontslagvergoedingen. Tot 2014 kon iemand die ontslagen werd, zijn ontslagvergoeding belastingvrij onderbrengen in een BV (de zogenoemde stamrecht-BV). Het idee was dat de vergoeding diende als toekomstig inkomen — een soort pensioenvoorziening.
De BV hield het geld vast en keerde later periodiek bedragen uit aan de ondernemer of werknemer. Op dat moment werd pas belasting geheven.
Sinds 1 januari 2014 mag je geen nieuwe stamrechten meer oprichten. Maar veel ondernemers en ex-werknemers hebben nog wel bestaande stamrechtvoorzieningen lopen in hun BV.
Hoe ontstaat een stamrechtvoorziening in de BV?
Er zijn in de praktijk twee situaties waarin een ondernemer met een BV te maken kan hebben met een stamrechtvoorziening:
1. Je hebt eerder een ontslagvergoeding ontvangen
Je hebt (als werknemer of DGA) ooit een ontslagvergoeding gekregen en die vóór 2014 in een stamrecht-BV ondergebracht. Dat stamrechtvermogen is sindsdien onderdeel van je BV-vermogen.
De BV is dan verplicht om later uitkeringen te doen, bijvoorbeeld als je met pensioen gaat of stopt met werken.
2. Je zet een bestaande onderneming om in een BV
Als je overstapt van eenmanszaak naar BV, dan komt er in sommige gevallen een voorziening op de balans mee.
Bijvoorbeeld:
- Je had in je eenmanszaak een voorziening opgebouwd voor toekomstige verplichtingen (zoals een stamrecht of pensioenvoorziening);
- Bij de omzetting naar een BV wordt deze voorziening fiscale claim en al overgedragen naar de BV.
In dat geval neemt de BV dus de verplichting over om het stamrecht uit te keren — en wordt zij daarmee de formele “uitvoerder” van die voorziening.
Wat kun je met een stamrechtvoorziening?
Een bestaande stamrechtvoorziening in je BV kun je op verschillende manieren gebruiken:
| Mogelijkheid | Uitleg |
|---|---|
| Periodieke uitkeringen | De BV keert maandelijks of jaarlijks een bedrag uit, waarop loonbelasting wordt ingehouden. |
| Eenmalige afkoop (onder voorwaarden) | In 2014 en 2015 mocht dit met belastingvoordeel. Nu kan het nog steeds, maar zonder korting — dus volledig belast. |
| Herinvesteren binnen de BV | Het geld mag (beperkt) worden gebruikt voor beleggingen of investeringen binnen de BV, zolang de BV de verplichting kan nakomen. |
| Overdracht aan een andere BV | De stamrechtverplichting kan worden overgedragen aan een andere BV binnen je structuur (bijvoorbeeld een holding). |
Belangrijk: het stamrechtkapitaal blijft een verplichting op de balans. Je kunt het niet zomaar uit de BV halen zonder af te rekenen met de Belastingdienst.
De fiscale spelregels
| Onderdeel | Toelichting |
|---|---|
| Geen nieuwe stamrechten meer sinds 2014 | Alleen bestaande stamrechten blijven geldig. |
| Uitkeringen zijn loon | De BV houdt loonheffing in over de uitgekeerde bedragen. |
| Aftrekbaar voor de BV | De BV mag de uitkering aftrekken als zakelijke last. |
| Kapitaal blijft verplichting | Staat als passiefpost op de balans tot de uitkeringen volledig zijn gedaan. |
| Rentevergoeding mogelijk | De Belastingdienst verwacht dat er een zakelijke rentevergoeding wordt geboekt over het stamrechtkapitaal. |
Wat zijn de voordelen van een stamrechtvoorziening?
| Voordeel | Wat betekent dit voor jou? |
|---|---|
| Belastinguitstel | Je betaalt pas belasting bij uitkering, niet bij ontvangst van de vergoeding. |
| Flexibele timing | Je bepaalt zelf wanneer en hoe de uitkeringen plaatsvinden. |
| Beleggingsvrijheid | Je kunt het kapitaal in de BV (beperkt) beleggen of investeren. |
| Aanvulling op je pensioen | Stamrechtuitkeringen kunnen dienen als extra inkomen naast je AOW of lijfrente. |
En de nadelen?
| Nadeel | Uitleg |
|---|---|
| Niet meer nieuw op te richten | Alleen bestaande stamrechten kunnen worden voortgezet. |
| Strikte fiscale regels | Uitkeringen moeten zakelijk en aantoonbaar zijn. |
| Beperkingen bij gebruik van het geld | Het vermogen is niet vrij besteedbaar; het moet beschikbaar blijven voor de uitkeringen. |
| Complexe administratie | De BV moet loonheffing afdragen en correcte loonadministratie bijhouden. |
Waar moet je op letten bij omzetting van eenmanszaak naar BV?
Als je van een eenmanszaak naar BV bent overgestapt, is het belangrijk dat je de fiscale positie van je oude voorzieningen goed vastlegt.
- Laat bij de omzetting door je accountant of fiscalist beoordelen of er voorzieningen (zoals een stamrecht of pensioenvoorziening) op de balans stonden die mee moeten naar de BV.
- De Belastingdienst kan anders stellen dat je de voorziening hebt “vrijgevallen”, waardoor je ineens inkomstenbelasting verschuldigd bent.
Lees hierover ook:
Stamrecht, pensioen en opvolgend werkgeverschap
Ben je inmiddels werkgever geworden en neem je personeel over? Dan is het goed om te weten dat het thema opvolgend werkgeverschap ook een rol speelt bij arbeidsvoorwaarden en pensioenverplichtingen.
Bij een bedrijfsovername of reorganisatie kan een werknemer zijn opgebouwde rechten behouden, wat gevolgen kan hebben voor jouw BV. Lees hier meer over in:
Conclusie
Een stamrechtvoorziening is voor veel ondernemers een nalatenschap van een oude regeling, maar nog altijd relevant.
Heb je bij de overgang van je eenmanszaak naar BV zo’n voorziening op de balans staan, dan is het belangrijk om te weten wat je ermee mag, wat niet, en hoe de Belastingdienst ernaar kijkt.
Gebruik je stamrecht verstandig — als aanvulling op je pensioen of als fiscaal gunstig onderdeel van je BV-vermogen — en laat je goed adviseren over de juiste inrichting.